Σχολικός Εκφοβισμός

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι οι διάφορες άσχημες συμπεριφορές από ορισμένα παιδιά, με σκοπό να πληγώσουν, να εκβιάσουν ή να απομονώσουν συμμαθητές τους. Είναι ένα φαινόμενο που έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις σε όλον τον κόσμο και συνήθως, προκαλεί μεγάλη δυστυχία στα παιδιά που πέφτουν θύματά του. Τα παιδιά που ασκούν τον εκφοβισμό είναι, συνήθως, συναισθηματικά παραμελλημένα και τραυματισμένα από το περιβάλλον τους.

Οι συμπεριφορές του σχολικού εκφοβισμού είναι:

• Τα χτυπήματα, οι κλωτσιές, τα σπρωξίματα και γενικά οι σωματικές επιθέσεις, χωρίς τα θύματα να συμμετέχουν και χωρίς αυτό να γίνεται στα πλαίσια του παιχνιδιού.
• Το βρίσιμο, η υποτίμηση, η κοροϊδία, ο σαρκασμός, η ειρωνεία και γενικότερα οι προσβολές ρατσιστικού περιεχομένου (για την καταγωγή, το ύψος, το βάρος, τις επιδόσεις στα μαθήματα, το ντύσιμο).
• Η σκόπιμη απομόνωση του παιδιού θύματος.
• Η απειλή και ο εκβιασμός για πράγματα ή χρήματα. Επίσης, ο εκβιασμός που σκοπό έχει να μην κάνουν παρέα με άλλα παιδιά και να πάνε με το μέρος μιας συγκεκριμένης ομάδας.

Το παιδί που θυματοποιείται από συμμαθητές του μπορεί να παρουσιάσει πολλά προβλήματα ψυχολογικά, αλλά και συμπεριφοράς. Μπορεί να γίνει το ίδιο επιθετικό και να εκφοβίζει άλλα παιδιά ή τα αδέλφια του, να μη θέλει να πάει σχολείο, να αρχίσει να τραυλίζει και να έχει εφιάλτες. Επιστρέφει από το σχολείο χτυπημένο, με σκισμένα ρούχα, του λείπουν πράγματα ή/και χρήματα. Επίσης, μπορεί να τρομάζει κάθε φορά που λαμβάνει μήνυμα στο κινητό του και γενικά να παρουσιάζει «παράλογη» συμπεριφορά.

Οι γονείς που παρατηρούν αυτού του είδους τις αλλαγές στο παιδί τους πρέπει να ευαισθητοποιηθούν. Είναι σημαντικό να ακούσουν προσεχτικά τα γεγονότα και, αν χρειαστεί, να κρατήσουν σημειώσεις, σχετικά με το τι συνέβη και πότε συνέβη. Πρέπει να δείξουν στο παιδί ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ του «να καρφώνεις κάποιον» και του να αναφέρεις ένα πρόβλημα. Η αναφορά του προβλήματος αφορά στην προστασία όλων των μαθητών. Αν οι γονείς διαπιστώσουν ότι το παιδί τους είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού, είναι απαραίτητο να μιλήσουν στο δάσκαλο του παιδιού ή στο διευθυντή του σχολείου. Αν ο εκφοβισμός περιλαμβάνει εγκληματική συμπεριφορά (πχ. σεξουαλική επίθεση ή χρήση όπλου) ή συμβαίνει εκτός της σχολικής κοινότητας, πρέπει να ειδοποιηθεί η αστυνομία.

Θυμήσου:

• Δε φταις εσύ γι' αυτές τις συμπεριφορές.
• Αντέδρασε χωρίς θυμό και με αυτοπεποίθηση. Μην πιστεύεις αυτά που λένε για σένα και προσπάθησε να διατηρήσεις τη μοναδικότητά σου.
• Μίλησε σε κάποιον μεγαλύτερο και ζήτα βοήθεια.
• Αν σου έχουν στείλει απειλητικό μήνυμα (sms, email) μην το σβήσεις. Ίσως χρειαστεί ως αποδεικτικό στοιχείο.
• Ακόμα και αν δεν έχεις υποστεί εσύ εκφοβισμό προσπάθησε να επεμβαίνεις και να στηρίζεις τα παιδιά που υποφέρουν και να καταγγέλλεις τέτοια περιστατικά.

Αν εσύ εκφοβίζεις:

• Ίσως νιώθεις ότι έτσι δείχνεις την δύναμή σου και την εξουσία σου πάνω στους άλλους.
• Ίσως νομίζεις ότι με αυτόν τον τρόπο προκαλείς το θαυμασμό.
• Ίσως έτσι νομίζεις ότι προστατεύεις τον εαυτό σου.
• Ίσως νομίζεις ότι αυτό είναι «μαγκιά».

Ίσως όμως:

• Νιώθεις άσχημα που γίνεσαι επιθετικός.
• Νιώθεις πολύ θυμωμένος.
• Έχεις κάποια προβλήματα με την οικογένειά σου, με τους γονείς ή με τα αδέρφια σου.
• Αντιμετωπίζεις δυσκολίες στο σχολείο ή με τους φίλους σου.
• Σου έχει συμβεί κάτι που σε έχει στεναχωρήσει πολύ.
• Έχεις υπάρξει θύμα βίας ο ίδιος.
• Νιώθεις ότι μόνο όταν γίνεσαι επιθετικός θα σε προσέξουν οι άλλοι ή μόνον έτσι δε θα τους φοβάσαι.
• Νιώθεις πως οι άλλοι δεν μπορούν να σε καταλάβουν.
• Φοβάσαι ότι μπορεί εύκολα να γίνεις θύμα των άλλων, αν δε γίνεις ο ίδιος επιθετικός.

Αν νιώθεις έτσι, τότε μπορείς:

• Να μιλήσεις στους γονείς γι' αυτό που σου συμβαίνει.
• Να μιλήσεις σε κάποιον ενήλικο που εμπιστεύεσαι, αν φοβάσαι ότι οι γονείς δε θα σε καταλάβουν ή συνηθίζουν να σε τιμωρούν αυστηρά.
• Να πλησιάσεις ένα δάσκαλο που ξεχωρίζεις.
• Να επικοινωνήσεις με κάποιον ειδικό που μπορεί να σε βοηθήσει (μπορείς να απευθυνθείς σε ειδικές υπηρεσίες ή στον ψυχολόγο του σχολείου σου).

Η επιθετική συμπεριφορά δε σημαίνει ότι είσαι ένας κακός άνθρωπος.

Μπορεί να είσαι πολύ θυμωμένος, πληγωμένος, φοβισμένος ή μπερδεμένος. Μπορεί να νομίζεις ότι είναι ο μόνος τρόπος να «είσαι» με τους άλλους.

Η επιθετικότητα και η βίαιη συμπεριφορά, όμως, δε θα λύσουν τα προβλήματά σου, δε θα σε ανακουφίσουν, ούτε θα σε προστατεύσουν από τις δυσκολίες σου.

Η βία δεν είναι «μαγκιά». Μπορεί, όμως, να γίνει αφορμή να μιλήσεις για όσα σε προβληματίζουν και να πλησιάσεις τους άλλους, με έναν τρόπο που να σου ταιριάζει καλύτερα.