Ψυχογενής Βουλιμία
Σε αντίθεση με τη νευρική ανορεξία, το άτομο που πάσχει από βουλιμία είναι συνήθως κανονικού βάρους ή και λίγο υπέρβαρο.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της διαταραχής είναι:
- Επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας που χαρακτηρίζονται από υπερβολική λήψη τροφής μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια
(πχ. μέσα σ' ένα 2ωρο) και από την αίσθηση ότι έχει χαθεί ο έλεγχος.
- Το άτομο αντισταθμίζει την παραπάνω συμπεριφορά με το να προκαλεί εμετό, με τη χρήση διουρητικών και καθαρτικών,
με δίαιτα και υπερβολική άσκηση.
- Τα επεισόδια υπερφαγίας και οι αντισταθμιστικές συμπεριφορές
συμβαίνουν τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα και για 3 μήνες.
- Το βάρος και το σχήμα του σώματος παίζει υπερβολικό ρόλο στην αυτοεκτίμηση.
- Η ψυχογενής βουλιμία, συνήθως, δεν έχει φανερά σωματικά συμπτώματα, όπως η ανορεξία και μπορεί να περνάει απαρατήρητη από το περιβάλλον. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διαρκεί πολύ περισσότερο, καμιά φορά για ολόκληρη τη ζωή και μπορεί να αποβεί θανατηφόρα, αφού ο υποσιτισμός προκαλεί σταδιακά βλάβες σε όλα τα ζωτικά όργανα.
Αν κάποιος διαπιστώσει ότι έχει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, καλό είναι να απευθυνθεί μαζί με την οικογένειά του σε κάποιον ειδικό.
Η νευρική ανορεξία και βουλιμία είναι διαταραχές που εμφανίζονται, συχνά, στην εφηβεία και πλήττουν κυρίως τα κορίτσια, τα τελευταία, ωστόσο, χρόνια παρουσιάζονται και περιπτώσεις αγοριών που πάσχουν (γύρω στο 10%).
Μερικές από τις επιπτώσεις για τον οργανισμό είναι:
- η σημαντική απώλεια βάρους
- η διακοπή της ανάπτυξης
- ορισμένες ορμονικές διαταραχές (πχ. αμηνόρροια)
- ανικανότητα στα αγόρια
- διαταραχές στο μεταβολισμό (βραδυκαρδία, υπόταση, υποθερμία, αναιμία)
- οστεοπόρωση
- ξηροδερμία
- τριχόπτωση
- μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
- θάνατος
Φυσικά, εκτός από τις οργανικές επιπτώσεις, παρουσιάζονται και σημαντικές ψυχολογικές και συμπεριφορικές διαταραχές, όπως:
- διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος
- μειωμένη αντίληψη
- εμμονικές σκέψεις γύρω από το φαγητό και το βάρος
- χαμηλή αυτοεκτίμηση
- κατάθλιψη και έντονες εναλλαγές στη διάθεση
- τέλος, σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται υπερβολική και καταναγκαστική άσκηση
Σε γενικές γραμμές, οι έφηβοι αυτοί έχουν την τάση να είναι τελειομανείς, νιώθουν ανησυχία και ανασφάλεια στις κοντινές τους σχέσεις, τόσο με το άλλο φύλο, όσο και με τους φίλους ή την οικογένεια, έχουν συχνά συναισθήματα ενοχής και ντροπής, αγωνία για το σώμα τους που αλλάζει, φαντασιώσεις και ενασχόληση με επώδυνες σκέψεις, σχετικά με την ενήλικη ταυτότητά τους, τη σεξουαλική επαφή ή τα επακόλουθά της.
Ενδεικτικά, μερικές σκέψεις που ταλαιπωρούν αυτούς τους εφήβους είναι οι ακόλουθες:
- «Οι περισσότερες κοπέλες που βλέπω στην τηλεόραση και τα περιοδικά είναι πολύ αδύνατες. Θέλω να τους μοιάσω».
- «Αν δε χάσω βάρος, δε θα είμαι ελκυστική/ος».
- «Δεν είμαι αρκετά ικανή/ος ή σημαντική/ος, ώστε οι άλλοι να με αγαπούν».
- «Έχω πολύ μεγάλη ανάγκη να νιώθω αποδεκτή/ος».
- «Φοβάμαι ότι οι άλλοι θα με εγκαταλείψουν».
- «Καμιά φορά, νιώθω τόσο θυμωμένη/ος που νομίζω ότι θα τρελαθώ».
Αιτιολογία
Οι διατροφικές διαταραχές οφείλονται σε μια μίξη βιολογικών, κοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων. Στους βιολογικούς παράγοντες συγκαταλέγονται οι γενετικοί (γονίδια που ελέγχουν την πρόσληψη τροφής, αλλά και στοιχεία της προσωπικότητας), οι νευροβιολογικοί (αυξημένα επίπεδα σεροτονίνης σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου) και οι διατροφικοί (μειωμένη πρόσληψη ψευδαργύρου).
Οι κοινωνικοί παράγοντες σχετίζονται με τα πρότυπα ομορφιάς στις δυτικές κοινωνίες, ειδικά αυτά που προωθούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα σημαντικό ποσοστό γυναικών που εργάζονται σε χώρους που η πίεση για ένα λεπτό σώμα είναι μεγάλη (πχ. μοντέλα, χορεύτριες) πάσχουν από νευρική ανορεξία.
Οι ψυχογενείς παράγοντες των διατροφικών διαταραχών σχετίζονται με τις ραγδαίες αλλαγές στο σώμα, που συμβαίνουν κατά την εφηβεία, με την ανάδυση της σεξουαλικότητας και, κυρίως, με την ανάγκη του έφηβου να ξεχωρίσει από τους γονείς. Ο έλεγχος του βάρους του σώματος δημιουργεί την ψευδαίσθηση ενός γενικότερου ελέγχου πάνω στο σώμα, αλλά και στο περιβάλλον. Στις οικογένειες των εφήβων που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές, υπάρχουν, συνήθως, στενές, αλλά πολύ αμφιθυμικές σχέσεις, που έχουν να κάνουν με ζητήματα εξουσίας και ελέγχου, αυτονομίας και ταυτότητας.
|
