Η Ψυχολογία του Μετανάστη
Η μετανάστευση είναι μια πολύπλοκη κατάσταση, η οποία επηρεάζει, από τη μια πλευρά, την οικογένεια που μεταναστεύει και, από την άλλη, το περιβάλλον που την υποδέχεται. Ο ίδιος ο μετανάστης βιώνει το λεγόμενο «πολιτισμικό σοκ», δηλαδή την έλλειψη κατάλληλων σημείων αναφοράς και την αντιμετώπιση καταστάσεων που δεν περίμενε στην χώρα υποδοχής του. Όταν κάποιος νιώθει «πολιτισμικό σοκ», βιώνει διαφορές που του προκαλούν μια αίσθηση αποπροσανατολισμού και άγχους.
Είναι σημαντικό να τονιστούν τα στάδια του πολιτισμικού σοκ ή αν θέλετε τα στάδια ένταξης του μετανάστη σε μια νέα χώρα, ιδιαίτερα στην εφηβική ηλικία, που είναι πιο έντονα και μπορούν να δικαιολογήσουν σχετικές συμπεριφορές και σκέψεις.
Δεν πρέπει να έχουμε ενοχές γι' αυτά που νιώθουμε,
αλλά να είμαστε σε θέση, κάθε φορά, να συνειδητοποιούμε τους λόγους, που μας φέρνουν σε αυτήν την κατάσταση.
Στάδια ένταξης:
- Περίοδος χαράς: Το νέο περιβάλλον εξιδανικεύεται και ο νέος νιώθει ότι όλα είναι καταπληκτικά. Νέος τόπος, νέες προοπτικές, νέα όνειρα. Η εφηβεία έλκεται από το άγνωστο και το καινούργιο, αναζητά την περιπέτεια και την αλλαγή. Η χαρά, όμως, γρήγορα γίνεται «απομυθοποίηση». Ξεκινούν σιγά-σιγά τα πρακτικά προβλήματα (π.χ. πώς συνεννοούμαι με τους άλλους, πώς χρησιμοποιείται η συγκοινωνία κ.α.), καθώς δεδομένα καθημερινά πράγματα δε λειτουργούν με τον τρόπο που το άτομο ήξερε και, έτσι, νιώθει αβοήθητο. Ο νεαρός μετανάστης, σε αυτήν τη φάση, διατηρεί ακόμη την πολιτιστική του ταυτότητα, παράλληλα, όμως, νιώθει χαμένος.
- Περίοδος της αποδιοργάνωσης:Σε αυτό το στάδιο, ο έφηβος μετανάστης νιώθει μοναξιά, άγχος, απογοήτευση, θυμό και φόβο. Διαφορές ανάμεσα σε εκείνον και τους ντόπιους γίνονται πηγές έντασης και αποπροσανατολισμού. Έχει μια αίσθηση απώλειας και αυτό-κατηγορίας. Η συνεχής μάθηση νέων πραγμάτων και νέων κανόνων είναι βαρύ φορτίο γι' αυτόν. Αναγκάζεται να καταπιέσει τη λύπη του από τον αποχωρισμό αγαπημένων προσώπων και συνηθειών. Νιώθει αδύναμος να συμβαδίσει με τους ντόπιους συνομηλίκους του και δυσκολεύεται στο να ζητήσει οποιαδήποτε βοήθεια.
- Περίοδος της αναδιοργάνωσης: Είναι η αρχή της προσαρμογής του μετανάστη. Ο θυμός που κρατούσε μέσα του, τώρα, στρέφεται προς τους ντόπιους. Απορρίπτει έντονα το νέο πολιτιστικό περιβάλλον. Νιώθει παγιδευμένος, ευάλωτος και, συνήθως, διατηρεί αμυντική στάση προς όλους. Αρχίζει να ενημερώνεται συνειδητά για ομοιότητες και διαφορές με το νέο περιβάλλον και τους ανθρώπους που τον περιτριγυρίζουν. Υιοθετεί διαφορετικούς τρόπους συμπεριφοράς, ανάλογα με ποιους συναναστρέφεται, γεγονός που τον γεμίζει ενοχές.
- Περίοδος της αυτονομίας: O έφηβος μετανάστης ξεκινά να βλέπει και τις θετικές πλευρές της νέας κουλτούρας και του νέου κράτους. Αρχίζει να χαλαρώνει και να απολαμβάνει το νέο πολιτισμό. Νιώθει περισσότερο σίγουρος για τον εαυτό του, αφού καταλαβαίνει ότι έχει εμπλουτιστεί η πολιτιστική του ταυτότητα. Δραστηριοποιείται και αναζητά ουσιαστικές διεξόδους στα προβλήματά του.
- Περίοδος αλληλεξάρτησης: Νιώθει μέλος ενός ευρύτερου συνόλου, διατηρώντας, παράλληλα, τη διαφορετικότητά του.
Οι μετανάστες, ανάλογα με το βαθμό ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία, διακρίνονται σε 4 ομάδες :
- Αυτοί που έχουν ισορροπήσει με την ελληνική πραγματικότητα. Δηλαδή, έχουν καλές σχέσεις και με τους συμπατριώτες τους και με τους Έλληνες, χρησιμοποιούν εξίσου τη μητρική τους γλώσσα και την ελληνική και επιθυμούν να μείνουν στην Ελλάδα.
- Αυτοί που έχουν απορροφηθεί από την ελληνική κοινωνία. Δηλαδή, έχουν στενότερες σχέσεις με Έλληνες, παρά με συμπατριώτες τους, χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα περισσότερο από τη μητρική τους και, συνήθως, επιθυμούν να λάβουν την ελληνική υπηκοότητα.
- Αυτοί που έχουν διαχωριστεί από τους Έλληνες. Δηλαδή, διατηρούν αυστηρά την πολιτιστική τους ταυτότητα, χρησιμοποιούν μόνο τη μητρική τους γλώσσα και απομακρύνονται από οτιδήποτε ελληνικό.
- Αυτοί που έχουν απομακρυνθεί και από τους συμπατριώτες τους και από τους Έλληνες. Δηλαδή, χρησιμοποιούν και τις δύο γλώσσες και ενδιαφέρονται, κυρίως, για την ατομική τους βελτίωση, παρά για την ένταξή τους σε κάποια εθνική ομάδα.
Σε όποια κατηγορία και αν ανήκεις, σημασία έχει
να έχεις βρει τον τρόπο να ζήσεις τη ζωή που θέλεις.
|
